En zomaar opeens ben ik de ‘dader’. De rollen zijn omgedraaid. Nu doe ík de ander pijn, ben ík egocentrisch, ben ík onempathisch, ben ík narcistisch, ben ík vermijdend en bindingsangstig. Althans, dat roepen mijn gedachten.
Ik zie de pijn bij de ander, het verdriet, de jaloezie en de onzekerheid. Al die nare gevoelens, die ik zelf zo goed ken. Jarenlang heb ik daarmee geworsteld. En nu ben ik er de oorzaak van. Door míjn wensen en gedrag voelt de ander zich nu klote en worden diepe thema’s aangeraakt: niet genoeg zijn, niet goed genoeg zijn, buitengesloten worden, niet gezien en niet geliefd worden.
Het zijn verhalen over falen en er alleen voor staan, die er (op onbewust niveau) al lang zaten, maar door een gebeurtenis in het heden aangeraakt worden (namelijk mijn boodschap: “Ik zie naast jou ook anderen en ben voorlopig niet van plan daarmee te stoppen”), en daardoor in alle hevigheid naar boven komen. Verhalen die niet waar zijn, maar wel verdomde waar voelen.
Ik voel me schuldig. Wat vind ik het vreselijk om degene te zijn die dit in de ander opwekt!
Wat mij het vertrouwen geeft, dat die beschuldigende gedachten over het daderschap in mezelf niet waar zijn, is het volgende: ik wil er alles aan doen om er te zijn voor de ander. Zonder daarbij weg te gaan van mezelf.
Dus. Ik luister naar hem. Laat alles wat hij zegt rustig binnenkomen. Ik beaam dat ik begrijp wat hij voelt. Ik kijk hem aan en zeg met kalme en vastberaden stem: “Ik hou van jou. Ik zie je, ik hoor je. Ik waardeer je. Ik ben er en zal er zijn”. Ik geef knuffels. Ik geef kusjes. Maar ook ruimte. Zorgvuldig kijk ik wat er per moment nodig lijkt te zijn. Langzaam ontspant hij en komen zijn emoties tot rust.
Verstrengeld liggen we naar elkaar te kijken.
“Lastig he, lieverd..”.
“Ja.. heel lastig. Maar gek genoeg ook heel fijn zo.”
Ik wou dat ik destijds ook zo gerustgesteld zou zijn geworden door mijn geliefden, inclusief deze specifieke man. Zij deden dat niet. Of wellicht beter gezegd: ze hadden geen idee hoe dat moest. Mijn angst, verdriet en onzekerheid voelden waarschijnlijk te overweldigend voor hen. Nog vermeerderd door het schuldgevoel bij hen zelf. Daar sloegen ze van op de vlucht. Echt ‘vermijders-gedrag’, ja. Daardoor voelde ik me nog meer in de steek gelaten. De boel escaleerde. Een relatie leek onmogelijk.
Ik neem het ze niet kwalijk. Het voelt inderdaad overweldigend om getuige te zijn van zoveel gevoel, vooral als dat veroorzaakt lijkt te worden door jou. Dat kan ik nu beamen.
Maar afscheid nemen is niet de enige oplossing voor overweldigende (schuld)gevoelens.
Je kunt er ook samen doorheen gaan. Samen kun je elkaar’s zenuwstelsel, als dat op hol geslagen is door een vermeende aanval op je welzijn, gemakkelijker reguleren dan dat je dat alleen kunt. Co-regulatie heet dat. Ook de term space-holding past daar goed bij, oftewel: ruimte bieden voor het gevoel van de ander, zodat het in een veilige bedding op kan komen, verwerkt kan worden en weer tot rust kan komen. In mijn psychologiepraktijk doe ik niets anders.
Natuurlijk is het ook belangrijk om jezelf te kunnen reguleren als je van streek bent, maar daar kom je gemakkelijker als je eerst hebt geleerd hoe dat moet. Bijvoorbeeld toen je nog klein was, van je opvoeders. Of van vrienden of familieleden. Of van geliefden. Of van therapeuten en lichaamswerkers.
“The ability to self-regulate is built on a platform of successful co-regulations.” – Stephen Porges
Dus heb je nooit geleerd om jezelf of een ander te reguleren, ga het dan ergens leren. Neem die verantwoordelijkheid. Het maakt je een veel veiligere en fijnere geliefde, vriend(in) en ouder. Laten we deze belangrijke emotionele vaardigheid doorgeven aan elkaar, en aan onze kinderen. Hoe mooi zou het zijn, als iedereen er zo voor elkaar kon zijn?
PS. Alternatieven voor co-regulatie, als je in je eentje bent, zijn bijvoorbeeld: een lekker warm dekentje stevig om je heen slaan, een kruik of een knuffeldier tegen je aandrukken, onder een verzwaarde (elektrische) deken liggen of een warm bad nemen. Natuurlijk niet helemaal hetzelfde als het warme lichaam van je liefje tegen je aan voelen, maar het helpt.