Twaalf jaar geleden moest ik, op mijn 26e, door mijn verhuizing van Maastricht naar Amsterdam, nieuwe vrienden maken. In Amsterdam kende ik niemand, buiten mijn vriend en enkele van zijn Maastrichtse vrienden, die daar ook waren gaan wonen.
Ik vond het heel lastig. Zo’n sociaal wonder ben ik namelijk niet.
.
Als kind ging mijn sociale leven vanzelf, puur en alleen omdat ik gedurende de week in de nabijheid van de kinderen van mijn klas vertoefde. Thuis had ik het gezelschap van mijn ouders en mijn oudere zus, die mij onder haar hoede nam. In het weekend gingen we naar de opa’s en oma’s, waar ik veel neefjes en nichtjes had. Ik nam nauwelijks initiatief tot het maken van vrienden, want ik vond het wel genoeg zo. Toch werd ik altijd ‘geadopteerd’ als vriendin, door kinderen die daar wel werk van maakten. Eén of twee keer per week vond ik dat wel leuk, maar voor hen was dat niet genoeg. Mijn vriendinnetjes waren regelmatig boos op me. Ze verweten me dat ik te weinig met ze af wilden spreken, niet enthousiast genoeg reageerde als ze langskwamen, en niet vaak genoeg belde. Ik vond het verschrikkelijk om ruzie te hebben, dus dan zei ik snel dat het me speet, dat zij heus ook mijn hartsvriendin waren, en beloofde ik beterschap. Ik durfde niet te zeggen dat ik het liefst nóg minder vaak afsprak. Dat ik bij elkaar logeren niet fijn vond, dat ik niet zo vaak wilde stappen of naar verjaardagen wilde gaan, en dat ik niet graag lang aan de telefoon hing of eindeloos berichtjes heen en weer stuurde..
Ik ging telkens weer over mijn grenzen, om hen maar niet boos te maken. Bovendien wilde ik ‘normaal’ blijven overkomen, normaler dan ik kennelijk was, zodat ik erbij zou blijven horen. Normale mensen hebben hechte vriendschappen, en doen niet zo moeilijk over sociaal contact.
.
Toen ik naar Amsterdam verhuisde was ik plotsklaps mijn hele sociale netwerk kwijt. Ik merkte dat ik dat eigenlijk wel lekker vond, wat een rust opeens! Ik had genoeg aan mezelf en de interactie met mijn vriend, en heel af en toe een bezoekje van (of aan) een vriend of vriendin.
Mijn vriend vond het echter niet zo leuk. Ik was altijd thuis, en hij had behoefte aan meer tijd voor zichzelf. Bovendien zag hij mij moeite hebben om te aarden in Amsterdam, en hij weet dit aan mijn gebrek aan sociale contacten. Hij was me altijd aan het stimuleren – het voelde trouwens als pushen – om nieuwe mensen te leren kennen. Het zorgde voor best wat ruzies tussen ons.
Ik wilde heus wel leuke contacten opdoen, maar wilde dat proces niet forceren. Tijdens mijn eerste (tijdelijke) banen in Amsterdam kwam ik niemand tegen waarmee het echt klikte, en de vrienden van mijn vriend pasten wel bij mijn vriend, maar minder goed bij mij. Ik was toen nog niet bewust van het feit dat mijn vriend en ik eigenlijk ook niet zo goed bij elkaar pasten; ik was veel te blij dat ik eindelijk iemand had gevonden waar ik een veilige, kalme relatie mee kon hebben.
.
Toen ik na onze relatiebreuk niemand meer dagelijks om me heen had, wat ik op z’n zachtst gezegd ook weer niet fijn vond, moest ik er wel werk van gaan maken. De valkuil was dat ik me hierdoor teveel aan de mannen die ik datete vastklampte. Veel te snel wilde ik veel te veel samenzijn. In tegenstelling tot mijn ex, waarmee ik direct min of meer samenwoonde, accepteerden zij dat geclaim niet van mij.
Dus: ik moest alleen leren zijn én ik had vrienden nodig.
.
Ik begon me te verdiepen in hoe ik was, in wat mij blij maakte en wat niet. Ik ging activiteiten ondernemen, die ik interessant vond, zoals yoga, massage, mediatie en persoonlijke ontwikkelingsprogramma’s. Daar ontmoette ik gelijkgestemden. Op een bewuste manier begon ik vriendschappen te sluiten – en romantische connecties aan te gaan – met mensen die goed bij mij leken te passen. Mensen waar ik me verwant aan voelde, die op mij leken. Ik liet me niet zomaar meer meevoeren door toevallige omstandigheden, zoals school, werk, familie of vrienden van mijn vriendjes.
Ik liet me niet meer uitkiezen en adopteren. Ik koos zelf ook.
Inmiddels heb ik een heel fijne, relaxte vriendenkring om me heen verzameld, vol lieve mensen die op een vergelijkbare wijze in het leven staan als ik. Ik zie en spreek hen allemaal niet super vaak (sommigen iets vaker dan anderen), maar omdat het er best een aantal zijn, zijn mijn weken toch altijd gevuld met twee of drie sociale afspraken. Perfect, wat mij betreft. Hun lachende gezichten prijken in de vorm van polaroids op mijn verwarming. Een aanblik die me blij en dankbaar maakt. En me er soms aan herinnert om contact op te nemen, als dat alweer even geleden is.
Als ik zo naar mijn huidige vriendschappen kijk, dan zie ik dat die vriendschappen grotendeels aan de volgende kenmerken voldoen:
- We vinden het fijn om openhartige gesprekken te voeren. We vinden niet snel iets te privé, ongemakkelijk of ‘TMI: Too Much Information’.
- We hebben interesse in persoonlijke ontwikkeling; we lezen, luisteren podcasts, doen mee aan workshops en retraites, of bezoeken coaches en psychologen.
- We staan bewust in het leven; we denken na over de gevolgen van ons gedrag, en proberen een ‘goed mens’ te zijn voor onszelf, andere mensen, dieren en de aarde.
- We houden ons niet overmatig bezig met de oppervlakkigheden van het leven: het constante najagen van rijkdom, status en hedonistische pleziertjes, of het blindelings volgen van het schoonheidsideaal, zonder erbij stil te staan wat het (lange termijn) effect daarvan is.
- We kunnen onszelf zijn bij elkaar, we hoeven ons niet anders voor te doen dan we zijn. Niet stoïcijnser, cooler, serieuzer, socialer.. Als we moeten huilen, dan doen we dat. Als we jaloers zijn of ons schamen, dan geven we dat toe. Als we lekker speels willen doen, dan gaan we ervoor! We proberen altijd begrip op te brengen voor elkaars standpunten en wensen. Leven en laten leven.
Qua persoonlijkheid zijn we trouwens behoorlijk verschillend, maar op deze vlakken lijken we op elkaar.
Het zijn mijn vijf belangrijkste ‘vriendschapswaarden’, zaken waar ik veel waarde aan hecht in een vriendschap. Eventuele vriendschappen met personen die niet in dit plaatje passen, maar door een toevallige samenloop van omstandigheden toch ontstaan zijn, verwateren of komen nooit echt van de grond.
.
Dit onderwerp besprak ik laatst uitvoerig met een vriendin, die tevens coach is. Ik had er moeite mee dat bepaalde vriendschappen voor mij niet meer leken te werken, en weer andere maar niet echt op gang leken te komen, hoewel ik dat wel graag wilde. Ik begreep niet goed waarom dit zo was en wat ik ermee aan moest.
Ze liet me inzien dat net zoals ik het lastig vind om vriendschappen vaarwel te zeggen, omdat ik dan bang ben dat ze het als persoonlijke afwijzing zullen opvatten en boos zullen worden, anderen dat ook zo bij mij kunnen voelen. Of misschien heeft iemand al genoeg vriendschappen te onderhouden en past daar eigenlijk geen nieuw persoon meer bij. We hebben allemaal slechts beperkte tijd en energie. Die kunnen we maar beter besteden aan onze meest vervullende connecties. Meestal zit er niet eens iets heel groots in de weg, maar past het simpelweg niet helemaal, vriendschapswaardengewijs.
Dit alles zorgvuldig aan elkaar communiceren, als het niet meer zo lekker botert, is best lastig en spannend; geen wonder dat het vaak niet gebeurt. Maar het is een mooi streven om dat wel te doen.
De afgelopen jaren ben ik beter voor mezelf gaan zorgen. Dat betekent ook dat ik het eerlijk probeer te zeggen als ik ergens geen zin in heb, en dat ik mezelf niet meer forceer om in andermans wensen mee te gaan, als die haaks staan op de mijne. Daarbij probeer ik eventuele boze reacties niet al te persoonlijk te nemen, maar dat blijft lastig..
.
Maar doen zaken als een gedeelde historie, loyaliteit, een gevoelsband of zelfs een bloedband er dan niet toe? Je geeft elkaar toch niet zomaar op?
Tja.. Ik ben van mening dat deze zaken niet alles kunnen zijn waar een vriendschap op drijft. Een vriendschap moet vervulling geven, aan beide partijen. Soms zit er niets anders op dan je neer te leggen bij het feit dat je niet (meer) bij de vriendschapswaarden van de ander past, of de ander niet (meer) bij die van jou. Dat is jammer, maar helaas. Niet leuk, maar zo gaan die dingen.
.
PS. Dit hele verhaal is ook van toepassing op liefdesrelaties, met ‘relatiewaarden’ als basis. Er zijn veel dating- of relatiecoaches die je kunnen helpen deze te ontdekken. Misschien lijken jouw vriendschaps- en relatiewaarden erg op elkaar. Bij mij is dat het geval. Mijn vriend is niet alleen mijn grote liefde, maar ook mijn beste vriend.
PS2. De twee leukerds op de foto – uiteraard met toestemming geplaatst – zijn Anne en Marieke, die ik nu zo’n vier jaar ken. Ik heb hen leren kennen bij een holistische massage-opleiding. We klonterden gelijk al samen, en konden heerlijk openhartig (over mannen) praten. Ze passen allebei mooi bij mijn vriendschapswaarden. En ik ook bij die van hen, vermoed ik, want het gaat dus al vier jaar lekker tussen ons! We zien elkaar niet vaak, en hebben tussentijds weinig contact, maar als we elkaar opzoeken is het altijd hartstikke gezellig. <3