Een partner met hevige emoties – Hoe blijf je dan trouw aan jezelf?

Een van mijn vorige stukjes ging over het kwalijke effect van egocentrisme binnen relaties. De ander kan zich hierdoor nauwelijks gezien en gehoord voelen, niet serieus genomen en zich ongeliefd voelen. Als dit veelvuldig voorkomt kan het zelfs ertoe leiden dat iemand zich emotioneel mishandeld voelt.

Ik heb nu een paar keer dezelfde vraag gekregen, dus kennelijk was het stukje niet helemaal duidelijk. Want wanneer is het oké om je eigen plan te trekken, los van wat de ander hiervan vindt, en wanneer niet? Als je de ander om toestemming moet vragen bij alles wat je doet, dan loop je toch het risico jezelf te verliezen en afhankelijkheid in de hand te werken? Wat als je partner onredelijke eisen aan je stelt, en om het minste al bang, verdrietig of boos wordt..? Dan kun je toch niks meer, en heb je uiteindelijk toch geen leven meer? Als er al sprake is van emotionele mishandeling, dan ben je in dit geval eerder slachtoffer dan dader toch? Slachtoffer van de extreme emoties van je partner..? Dan is je partner toch juist egocentrisch?

Ik ben van mening dat ook hier, zoals altijd eigenlijk, het vermogen om naar je eigen reacties te kijken en daarover te communiceren weer erg belangrijk zijn. Het gaat niet over ‘toestemming vragen’ of ‘toegeven aan de emotionele grillen van je partner’, maar over samen werken aan een fijne relatie met oog voor elkaars belangen.

 

Stel je wil een maandje alleen op reis, om wat zaken op een rijtje te zetten en tot rust te komen, maar je partner ziet dat niet zitten. Hij wil je niet zolang hoeven missen, en hij is bang dat je daar iemand tegen komt en de verleiding niet zal kunnen weerstaan. In het ideale scenario leg jij hem uit waarom je graag wil gaan, en legt hij jou uit waarom hij daar moeite mee heeft, waardoor jullie meer begrip voor elkaar krijgen. Samen bekijken jullie dan wat de beste oplossing is. Misschien heeft hij slechts wat geruststelling en aanmoediging van je nodig, en kan hij er wel oké mee zijn als je belooft elke dag even contact te hebben. Het resultaat is in elk geval win-win: jij kunt lekker op reis, en hij voelt zich daar gerust onder.

Maar wat nu als hij je, ondanks jouw uitleg waarom het belangrijk voor je is, verbiedt om op reis te gaan? Of er zo’n drama van maakt, dat je je gedwongen voelt thuis te blijven? Dán ligt het probleem eerder bij de heftigheid van zijn reactie. Iemand keer op keer zaken verbieden of emotioneel chanteren zijn ook gedragingen die onder emotionele mishandeling vallen. Maar het probleem ligt ook bij jouw opofferingsgezindheid. Je kunt iemand natuurlijk af en toe best eens iets gunnen, ten koste van jezelf, maar als dit stelselmatig gebeurt, dan wordt het een ander verhaal.

Ja, je kunt het niet eens zijn met bepaalde keuzes van je partner, maar dan is er altijd nog zoiets als af en toe tolerant zijn naar elkaar. Of besluiten dat jullie wensen in het leven niet goed genoeg bij elkaar passen om nog langer samen te zijn. Wil zij per se elk jaar een maand alleen op reis, en vind jij dat vooruitzicht verschrikkelijk? Dan zijn jullie waarschijnlijk niet zo’n goede match.

 

Zelf was ik ooit ook zo iemand, die mijn vriendjes tot wanhoop dreef met mijn angsten. Ik verbood hen niks, maar mijn emoties waren zo hevig, dat ze hun eigen wensen vaak opofferden, als die mij bang, jaloers, boos of verdrietig maakten. In die relaties verloren ze zichzelf, om mij te plezieren. Maar waar je dankbaarheid en liefde zou verwachten, gebeurde er iets anders. Op een gegeven moment waren ze alleen nog maar mijn veilige haven, niet meer dat aantrekkelijke individu met eigen spannende bezigheden, waar ik verliefd op was geworden. Het wrange is dat ik langzaam maar zeker mijn interesse in hen verloor, en onze relatie daardoor zelfs tot een treurig einde kwam.

Mijn hevige reacties waren duidelijk het probleem. Maar hun neiging tot zichzelf wegcijferen was ook niet oké.

Ik had kunnen zeggen: ik vind het hartstikke moeilijk, maar toch wil ik dat je doet wat je wil doen; jouw wensen zijn belangrijk voor mij. Zij hadden kunnen zeggen: ik vind het rot dat je het er zo moeilijk mee hebt, maar toch ga ik doen wat ik wil doen; ik wil er wel alles aan doen om het gemakkelijker voor je te maken. Laten we samen kijken hoe dit mogelijk is. Misschien had ik destijds naar een psycholoog kunnen gaan, had ik steun kunnen zoeken bij mijn familie en vrienden, en had ik goede afspraken met hen kunnen maken.. Wie weet hoe die relaties dan waren gelopen.

Pas toen ik opeens enkele (niet-)relaties kreeg met mannen die mijn hevige emotionele reacties totaal niet pikten en eigenlijk altijd hun eigen zin bleven doen, leerde ik naar mezelf kijken en verantwoordelijkheid nemen voor mijn gevoelens en gedrag. Ik moest wel. Hoewel dit uiteindelijk een erg mooi proces bij me in gang heeft gezet, was het een pijnlijke en zware periode.

Daarbij was het ook weer niet de bedoeling dat ik van het ene naar het andere uiterste schoot. Van nul eigen verantwoordelijkheid naar 100% eigen verantwoordelijkheid, en daarbij veel pijnlijk, egocentrisch gedrag van de ander incasseren, onder het mom dat je elkaar nu eenmaal niets mag opleggen of verbieden. De zogenaamde ‘Spirituele relatie’ van Jan Geurtz is lange tijd een inspiratiebron voor me geweest, maar hij gaat wat mij betreft een beetje te ver. Een tijdje zo leven is erg leerzaam, zeker als je dat buiten de context van een (niet-)relatie doet, maar in een gezonde relatie mag je ergens in het midden uitkomen.

Iedereen is verantwoordelijk voor zijn eigen lastige gedachten, gevoelens en gedrag, jazeker, maar het is daarnaast ontzettend liefdevol (en belangrijk!) om elkaar te helpen je beste zelf te zijn. Vooral als dat even niet zo goed lukt.