Kritiek handiger leren verwoorden: als een wens (dat werkt veel beter!)

“Een oordeel is een tragische uiting van een mooie behoefte”.

In de training Geweldloze communicatie, die ik recent volgde, komt dit meerdere keren voorbij. Elke keer dat je een oordeel (oftewel kritiek) hebt, op een ander of op jezelf, dan zorgt dit voor een gebrek aan verbinding met de ander of met jezelf. Je kunt leren dat achter elk oordeel een behoefte zit, die eigenlijk heel mooi is. En dan deze behoefte communiceren.

Een paar voorbeelden.

Als je zegt: “Je geeft niets om mij, anders zou je wel vaker het initiatief nemen tot contact. Bel me eens wat vaker!” dan kun je dat vertalen naar de wens: “Ik wil graag weten dat je om mij geeft en ik wil graag meer contact met je.” Die wens geeft een behoefte aan verbinding weer.

Als je tegen jezelf zegt: “Ik ben niet zelfstandig genoeg. Ik zou hem niet zo nodig moeten hebben.” kun je dat vertalen naar de wens: “Ik wil graag zelfstandiger zijn en me in mijn eentje ook kunnen redden.” Deze wens geeft een behoefte aan onafhankelijkheid en op een diepere laag aan zelfvertrouwen weer.

Als je geliefde tegen jou zegt: “Zeik niet zo. Ik word gek van dat gezeur.” dan gaat dat om de wens: “Ik wil graag rust.” Hier gaat het om de behoefte aan ontspanning.

Dat klinkt al heel anders, nietwaar?

En toch uiten we ons vaak in kritiek en eisen in plaats van behoeftes en wensen. Dit veroorzaakt meestal het tegenovergestelde van waar we naar verlangen. We willen meer verbinding, we krijgen meer afstand. We willen meer zelfvertrouwen, we krijgen meer onzekerheid. We willen meer ontspanning, we krijgen meer drama.

Op het moment dat je je bewust wordt van kritiek naar de ander (of naar jezelf), kun je je afvragen: welke wensen en behoefte zitten hierachter? Praat erover: wat zou de ander kunnen en willen doen om jouw behoefte te vervullen (en die ook zijn behoeften niet in de weg zitten), misschien wel op een wijze waar je zelf niet aan hebt gedacht? En wat kun je zélf doen om die behoefte te vervullen of de behoefte via andere wegen of mensen vervuld te krijgen (wederom zonder zijn behoeften in de weg te zitten)?

Misschien gaat de ander niet mee in jouw favoriete strategie om meer verbinding te voelen, bijvoorbeeld elke dag bellen – en daar mag je best even over rouwen -, maar wil hij wel een keertje extra met je afspreken. Hoera!

Zodra je leert je kritiek voor je te houden en in plaats daarvan je wensen en onderliggende behoefte te uiten, zal jullie communicatie en jullie verbinding (en de verbinding met jezelf!) met grote stappen verbeteren.