“Als jij mij niet geeft wat ik van jou wil, dan krijg jij dat ook niet meer van mij.”
Rechtvaardig, misschien, maar het heeft ook iets kinderlijks. Echter.. op een respectvolle manier toegepast, kan dit principe wel voor een gewenste verandering in je relatie zorgen.
“Zij zegt vaak ‘nee’ als ik seks met haar wil. Ook initieert ze zelf zelden. Het lijkt wel alsof ze me niet meer aantrekkelijk vindt. Eigenlijk bepaalt zij de frequentie waarmee we seks hebben. Als zij eens wél zin heeft, once in a blue moon, dan voelt het alsof ik die kans niet kan laten schieten, ook als ik dan niet per se in de stemming ben. Zo krijgt zij natuurlijk wel altijd haar zin. Dat maakt me boos, het voelt zo oneerlijk! Ik ben nu geneigd om ook ‘nee’ te zeggen, als zij aanstalten maakt, alleen maar om haar te laten voelen hoe het voor mij is om telkens door haar afgewezen te worden. Maar ja, daarmee straf ik mezelf waarschijnlijk meer.”
“Hij reageert vaak niet op mijn berichtjes. Dat vind ik zo ergerlijk.. Het voelt alsof hij helemaal geen zin heeft om aandacht aan me te besteden. Alsof ik hem tot last ben. Zelf reageer ik wel altijd gelijk, of ja, in elk geval zodra ik het zie. Hij hoeft nooit erg lang te wachten op een antwoord, en ik stuur hem regelmatig iets liefs, iets grappigs of een foto. Zelf appt hij mij eigenlijk zelden zomaar, voor de leuk. Als hij iets stuurt is dat meestal functioneel: “hoe laat spreken we af?”. Ik vind het echter fijn om zo nu en dan van hem te horen, en in contact met hem te blijven. Hij vindt dat ik overdrijf als ik er iets over zeg: “hoe erg is het om even te wachten, doe gewoon je ding! Ik ben nu eenmaal niet zo’n apper”. De volgende keer dat hij mij iets stuurt, laat ik hem ook uren wachten, en zelf stuur ik even niets meer. Dat zal hem leren. Maar ik ken mezelf, dat hou ik niet lang vol.”
In mijn eigen liefdesleven zijn dit ook belangrijke thema’s geweest, waar een hoop conflicten uit voortkwamen. Meestal was ik degene die minder seks en meer aandacht wilde dan mijn partner, maar in sommige relaties was dat precies andersom. Die plotse omkeringen van het patroon fungeerden voor mij als een grote les. Aha, zo pijnlijk voelt dat dus, als je in bed telkens afgewezen wordt.. En zo beklemmend voelt het dus, als iemand de hele tijd geïrriteerd is, omdat je niet snel genoeg reageert op berichtjes. Het maakte het gemakkelijker om me in de ander te verplaatsen; net als veel anderen leer ik het meest van ervaring.
Maar je hoeft natuurlijk niet alles zelf ervaren te hebben, voordat je het serieus kunt nemen in een ander. Behoeftes kunnen nu eenmaal verschillen.
Het helpt in zo’n gevallen ook om te proberen je te verplaatsen in hoe de situatie voor de ander voelt. Vaak nemen we de tijd niet voor elkaars verhaal. We kappen de ander al snel af, als die begint te zeuren, veranderen van onderwerp, of pareren de klacht met de dooddoener: helaas (voor jou), zo ben ik nu eenmaal! Probeer dat eens niet te doen, en je tot de ander te richten, als die met een klacht komt. Je kunt vragen stellen: “vertel eens, hoe is het voor jou als ik ‘nee’ zeg als jij seks wil?”, “hoe voel je je als ik niet reageer op je berichtjes?”. Goed luisteren – zonder er zelf doorheen te tetteren met verdedigingen – en doorvragen is belangrijk. Stop niet te vroeg, maar pas wanneer je mee kunt voelen met het perspectief van je liefje. Empathisch luisteren heet dat.
Voor veel stellen die bij mij komen lijkt dat in het begin een schier onmogelijke opgave. Er zit teveel boosheid, wrok en verdediging in de weg. Maar, na slechts enkele sessies lukt het meestal al veel beter, en beginnen de kwartjes te vallen, en kan er verandering (of acceptatie) komen. Dus probeer het eens: praat, en luister naar elkaar.
Je zou dan nog een stapje extra kunnen zetten, door een poosje – bijvoorbeeld een week of twee weken – te oefenen met patroonomkering. Elkaar ‘een lesje te leren’ dus. Niet uit wraakzucht, maar bewust als oefening. Hoe voelt het als jullie elkaars rol aannemen? De één neemt initiatief op het vlak waar de ander zo naar snakt, de ander wijst af op de manier waarop de één dat altijd doet. Ga bij jezelf na: hoe voelt dat? Bespreek de oefening achteraf goed na, en kijk of het nieuwe inzichten, meer begrip en verzachting geeft.
Tegenwoordig zal ik niet snel meer zeggen dat mijn partner zich aanstelt, als hij aangeeft dat een bepaalde behoefte niet vervuld wordt. Achter elke klacht, verwijt of bokkig gedrag schuilt een onvervulde behoefte, weet ik. Ik negeer of pareer die signalen niet meer, in de hoop dat ze daarmee vanzelf weggaan, maar doe mijn best me in hem te verplaatsen. Samen kijken we dan wat we eraan kunnen doen.
Natuurlijk betekent dit niet dat ik nooit meer ‘nee’ zeg tegen een verzoek om seks (of wat dan ook), maar wel dat ik mijn best doe die ‘nee’ dan liefdevol te geven, en op een later moment weer te compenseren met een ‘ja’, die wél van harte is. Of beter nog, met eigen initiatief op dat vlak. Óf we verzinnen samen een andere oplossing, als ik zijn behoefte echt niet wil of kan vervullen. Kan hij deze behoefte elders vervuld krijgen? En ben ik daar ook oké mee? Of kan hij zelfzorg toepassen, en oké proberen te zijn met het onvervuld blijven van deze behoefte? Of.. niet, en wat betekent dit dan voor onze relatie?
Dit alles lijkt misschien gemakkelijker gezegd dan gedaan, en dat is ook wel zo. Het vereist behoorlijk wat communicatieve en emotionele vaardigheden. Middels relatiecoaching, relatietherapie of een training in communicatie kun je dit soort gesprekken leren voeren, als je dat nog lastig vindt.
Jullie zijn welkom!
PS. Ik gebruik expres de thema’s seks en aandacht/contact. Hier gaat het namelijk vaak mis tussen stellen, de één wil er meer van dan de ander. In het voorbeeld wil de vrouw minder vaak seks en de man minder vaak contact, in lijn met de genderstereotypes. In mijn spreekkamer zijn deze thema’s echter lang niet altijd gekoppeld aan sekse. Veel vrouwen willen meer seks, veel mannen willen meer aandacht. Het zijn simpelweg menselijke behoeftes.